Είδαμε "Το έργο των δύο χαρακτήρων" στο Θέατρο Φούρνος

Το Έργο των Δύο Χαρακτήρων είναι ένα από τα πιο πειραματικά και μεταθεατρικά έργα
του Τενεσί Ουίλιαμς. Δεν είναι απλώς μια ιστορία για δύο αδέλφια — είναι ένας στοχασμός πάνω στην ίδια τη φύση της ύπαρξης και της τέχνης. Θεωρείται αυτοβιογραφικό καθώς
ο Ουίλιαμς αντικατοπτρίζει την ίδια του την ψυχολογική απομόνωση και τη σχέση του με
την αδερφή του Ρόουζ, που υπέφερε από ψυχική ασθένεια. Είναι έργο της ύστερης περιόδου
του Τενεσί Ουίλιαμς, κατά την οποία, ήταν επηρεασμένος από συγγραφείς όπως ο Σάμουελ Μπέκετ και ο Χάρολντ Πίντερ και πειραματίστηκε με ένα νέο ύφος γραφής παρουσιάζοντας έργα πολύ διαφορετικά από εκείνα που τον είχαν καθιερώσει ως έναν από τους σπουδαιότερους θεατρικούς συγγραφείς παγκοσμίως. Το έργο γράφτηκε σε τρεις εκδοχές από τον συγγραφέα και τελικά η τελευταία εκδοχή το 1973 ήταν αυτή που ο συγγραφέας επέλεξε να συμπεριλάβει στον 5ο τόμο των έργων του και αυτό είναι το κείμενο της παράστασης. Ο Ουίλιαμς πίστευε πως
Το Έργο των Δύο Χαρακτήρων ήταν το αριστούργημά του και δήλωνε «βρίσκεται ιδιαίτερα κοντά στο μεδούλι της ύπαρξής μου, όπου κι αν βρίσκεται αυτή».

Το έργο

Ο Φελίς και η Κλαιρ Ντεβότο είναι ηθοποιοί και αδέρφια. Όταν εγκαταλείπονται από το θίασό τους σε ένα θέατρο μιας άγνωστης πόλης, ολομόναχοι και αντιμέτωποι με το κοινό που καταφτάνει, αποφασίζουν να παίξουν «Το Έργο των Δύο Χαρακτήρων», ένα έργο του Φελίς, το οποίο φαίνεται να περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από την προσωπική τους ζωή. Γεγονότα, αναμνήσεις και προσωπικά τους τραύματα ζωντανεύουν στη σκηνή από τα δύο αδέρφια. Καθώς υπάρχει αυτή η παραδοχή ότι ο ηθοποιός παίζει τον εαυτό του, εκθέτουν επί σκηνής όλα τα τραύματά τους. Η τέχνη τους είναι εξομολογητική, παρουσιάζουν την αλήθεια τους, θέλουν να αποδεσμευτούν από τα βιώματα, που τους επιβαρύνουν και τους καθορίζουν. Δραματοθεραπεύονται.

Η παράσταση

«Το έργο των δύο χαρακτήρων» είναι ένα κάλεσμα να παίξεις με το φόβο να παίξεις με
τη φωτιά. Ο φόβος, αυτός ο άγριος άνθρωπος με το τύμπανο μέσα στο στήθος, που δημιουργεί ένα συναίσθημα με τον οποίο κανένα άλλο συναίσθημα δεν μπορεί να συγκριθεί σε δύναμη. Υπάρχει η αγάπη και τα υποκατάστατα, οι προσκολλήσεις. Η Κλαιρ πρέπει να παίξει καλά
για να ξεγελάσει το κοινό, που δεν ξεγελιέται εύκολα. Είναι δύο αδέλφια, που φοβούνται ακόμα και τη σκιά τους. Έχουν τραυματιστεί από ένα τραγικό, παράλογο έγκλημα μέσα στο σπίτι τους. Ο Φελίς λέει στην Κλαιρ πόσο είναι υπέροχη με τους δημοσιογράφους, ακόμα και όταν φωνάζει απέναντι σε ένα αλαλάζον πλήθος από κρυφοφασίστες. Η Κλαιρ έχει κουραστεί με την περιοδεία και θα ήθελε να πάνε σπίτι τους. Όμως σπίτι τους είναι το θέατρο λέει ο Φελίς,
η Κλαιρ λέει ότι αν ισχύει αυτό, εκείνη θα το έκαιγε για να ζεσταθεί. Ξεκαθαρίζεται ότι θα παίξουν «το έργο των δύο χαρακτήρων» ακόμα και αν δεν το θέλει αυτό η Κλαιρ.
Προτιμούν τον εγκλεισμό τους στην σκηνή, πάρα να αντιμετωπίσουν την οδυνηρή πραγματικότητα. Με μια κίνηση ανοίγει υποτίθεται τις κουρτίνες και το θέατρο ξεκινά μέσα
στο θέατρο. Καταρρέουν τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία,
ανάμεσα στους ίδιους και στους ρόλους τους.

Ο Φελίς μοιάζει βασανισμένος και εσωστρεφής, μοιάζει κυριαρχικός στη σχέση του με
την αδελφή του, όμως εξαρτάται συναισθηματικά από εκείνη. Η Κλαιρ θέλει να απομακρυνθεί από το τραυματικό βίωμα και την τελευταία εικόνα της μητέρα της μέσα σε αν βωμό με σιντριβάνι αίματος. Χρεώνουν την δυστυχία τους σε ένα οικογενειακό δακτυλίδι, με μια πέτρα οπαλίνας, κάτι σαν οικογενειακή κατάρα. O Φελίς λέει ότι κάτι τόσο όμορφο δεν μπορεί
να φέρνει αποτυχία και δυστυχία. Αν το σκεφτεί κανείς κάπως έτσι κρύβεται το οικογενειακό τραύμα, κρυμμένο με ιλουστρασιόν κάλυμμα, πίσω από μια όμορφη, ακριβή πέτρα.
Το έργο βρίθει από βιωματικά στοιχεία, μέσα στη σφαίρα του παραλόγου.
Εμφανής η πάλη ανάμεσα στα ένστικτα και τον ορθολογισμό.

Η μοναξιά και η τρέλα αποτελούν τις δύο όψεις της ίδιας απομόνωσης. Ο Στέλιος Γιαννακός και η Ιωάννα Σίσκου, αποδίδουν απόλυτα αυτή την απομόνωση και εμφανίζουν την τέχνη
ως καταφύγιο, αλλά και ως φυλακή. Οποιαδήποτε προσπάθεια να φύγουν από το σπίτι πέφτει στο κενό. Ο Φελίς κάνει την κίνηση να φορέσει το εικονικό του πανωφόρι, να χτενίσει τα μαλλιά του με την εικονική του χτένα, να προετοιμαστεί για να βγει, αλλά η πόρτα είναι κλειδωμένη
και ο φόβος είναι αγκιστρωμένος στα μάτια τους, στα βλέμματά τους. Νιώθουν χριστιανικό χρέος τον εγκλεισμό τους, καθώς το βάρος του οικογενειακού εγκλήματος έχει μετακυλήσει
σε αυτούς πια. Δεν μπορούν να ξεφύγουν.

Το έργο μοιάζει με τις «Δούλες» του Ζενέ. Είναι παιχνίδι ρόλων, θέατρο μέσα στο θέατρο.
Ο ένας είναι ο καθρέφτης του άλλου. Η συναισθηματική τους κατάσταση είναι ευάλωτη
και αλληλοεξαρτώμενη. Ο Φελίς αντιπροσωπεύει τη λογική, την ανάγκη για έλεγχο
και επιβίωση, ενώ η Κλαιρ είναι η ψυχή, το συναίσθημα, η ευαισθησία που οδηγεί στην τρέλα. Και οι δυο είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος και δομούν την προσωπικότητα
του καλλιτέχνη, που ζει ανάμεσα στην ψευδαίσθηση και την αλήθεια. Ο Φελίς και η Κλαιρ
δεν μπορούν πια να ξεχωρίσουν τι είναι παιχνίδι και τι πραγματικότητα. Μέσα σε αυτό το θολό τοπία καλούνταν να επιβιώσει ο συγγραφέας. Ένα κρυμμένο πιστόλι θα μπορούσε να είναι
μία λύση αν οπλιστεί. Πώς όμως αφού οι δυο του τους είναι αχώριστοι; Ένα αδιέξοδο
με συνέπειες ψυχολογικές, ηθικές και κοινωνικές.

Λειτουργική η σκηνοθεσία του Στέλιου Γιαννακού αποκάλυψε τις πτυχές του κειμένου
και παράλληλα έδωσε την ευκαιρία στον ίδιο, στο ρόλο του Φελίς και στην Ιωάννα Σίσκου
στο ρόλο της Κλαιρ να αποδώσουν το ανεπούλωτο τραύμα, που μεγαλώνει μαζί τους μέσα
στο χρόνο. Εξαιρετικά το σκηνικό και τα κοστούμια της Αλέγιας Παπαγεωργίου, με διαχωρισμό του σπιτιού και της σκηνής, επισημαίνοντας πόσο το οικείο, το εσωτερικό, επηρεάζει
το κοινωνικό, αυτό που κανείς εκδηλώνει και εκθέτει στο κοινό.

Μια ενδιαφέρουσα παράσταση που προτείνει δυναμικό προβληματισμό.
Το θέατρο έχει προέκταση μέσα στη ζωή και το έχουμε ανάγκη για να επιβιώσουμε.

Ταυτότητα της παράστασης

Μετάφραση: Στέλιος Γιαννακός, Νικόλας Καλόγηρος, Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη
Σκηνοθεσία: Στέλιος Γιαννακός
Επιμέλεια σκηνικού – κοστουμιών: Αλέγια Παπαγεωργίου
Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση
Μουσική: Βασίλης Αγγελόπουλος
Sound design: Σταύρος Μαρκάλας

Παίζουν: Στέλιος Γιαννακός, Ιωάννα Σίσκου
Video art: Μαίρη Θηβαίου
Κίνηση: Έλσα Σίσκου
Φωτογραφίες: Σπύρος Περδίου
Επικοινωνία παράστασης: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου
Παραγωγή: Amor fati theatre group